باعتبارها واحدة من أهم القطاعات الاقتصادية، تلعب صناعة المواد الغذائية دورًا رئيسيًا في توفير الأمن الغذائي العالمي، وقد أحدث المجفف بالتجميد تحولًا كبيرًا في هذه الصناعة من خلال الحفاظ على الجودة وزيادة العمر الافتراضي للمنتجات.

ما هو مجفف التجميد؟

المجفف بالتجميد أو المجفف بالتجميد هو جهاز يستخدم لإزالة الماء من مواد مختلفة (مثل المواد الغذائية والأدوية والبيولوجية). يستخدم هذا الجهاز عملية التجفيف بالتجميد لتحويل الماء الموجود في المادة مباشرة من الحالة الصلبة (الثلج) إلى الحالة الغازية عند درجة حرارة منخفضة. تساعد هذه العملية في الحفاظ على الملمس والنكهة واللون والمواد المغذية للمنتج.

أفضل طريقة لزيادة مدة صلاحية الطعام هي المجفف بالتجميد، وهو جهاز يتم فيه تجميد الطعام أولاً ثم تحويله إلى بخار تحت ضغط منخفض جدًا من الماء الموجود في المنتج. تحافظ هذه العملية على بنية الطعم والعناصر الغذائية للمنتجات وتزيد من مدة صلاحيتها.

ما هي المنتجات التي يمكن إنتاجها باستخدام آلة التجفيف بالتجميد؟

الآيس كريم

جميع أنواع الآيس كريم بنكهات مختلفة يتم تجفيفها بالتجميد.

الفواكه والخضروات

يتم تجفيف جميع أنواع الفواكه الطازجة مثل الفراولة والمانجو والتفاح والموز والخضروات مثل الفطر والسبانخ والذرة بواسطة هذه الآلة.

منتجات الألبان والبيض

يتم إنتاج منتجات الألبان مثل الحليب والجبن وحتى البيض وتخزينها في شكل مسحوق بطريقة التجفيف بالتجميد.

اللحوم والأسماك (البروتينات)

ويتم حفظ جميع أنواع اللحوم والأسماك المطبوخة أو النيئة بشكل جيد بهذه الطريقة.

میان وعده ها و نوشیدنی

انواع اسموتی ها و تنقلات سالم و همچنین قهوه به صورت پودر یا مایع به روش انجمادی خشک میشوند.

غذاهای نیمه آماده

وعده های غذایی کامل مانند سوپ انواع خورشت پاستا ….. به صورت فریز درایر برای استفاده طولانی مدت آماده میشوند

ادویه ها و گیاهان معطر

گیاهان معطر مانند رزماری نعنا برای حفظ عطر و طعم اصلی با این روش خشک میشوند.

نحوه کار دستگاه فریز درایر

۱- انجماد (Freezing):

• ابتدا مواد مورد نظر در دستگاه فریز درایر تا دمای زیر صفر منجمد می‌شوند. در این مرحله، آب موجود در مواد به یخ تبدیل می‌شود. این مرحله بسیار حیاتی است و کیفیت انجماد تاثیر مستقیمی بر کیفیت محصول نهایی دارد.

۲- خلأ و تصعید اولیه (Primary Drying):

• پس از انجماد، دستگاه خلأ ایجاد می‌کند تا فشار هوا به شدت کاهش یابد. در این حالت، با افزایش ملایم دما، یخ بدون عبور از حالت مایع به حالت بخار تبدیل می‌شود. این فرآیند تصعید نام دارد و مرحله‌ی اصلی حذف آب از ماده است.
• تصعید باعث می‌شود که آب از حالت جامد (یخ) به حالت گاز تبدیل شود و از ماده خارج شود، بدون این که بافت ماده آسیب ببیند.

۳- خشک‌کردن ثانویه (Secondary Drying):

• در این مرحله، دما کمی افزایش پیدا می‌کند تا باقی‌مانده‌ی رطوبت که در ماده وجود دارد، تبخیر شود. این مرحله کمک می‌کند که ماده به کمترین میزان رطوبت ممکن برسد و ماندگاری آن به حداکثر برسد.
• معمولاً در این مرحله، آب به صورت مولکولی به مواد چسبیده است و نیاز به دمای کمی بالاتر برای تبخیر آن وجود دارد.

۴- بسته‌بندی و ذخیره‌سازی:

پس از اتمام مراحل خشک‌کردن، مواد به صورت پودری یا شکل دلخواه بسته‌بندی می‌شوند. محصول نهایی بسیار سبک و ماندگار است و معمولاً در برابر فساد مقاوم است.

مزایای استفاده از فریز درایر

• حفظ کیفیت: به دلیل فرآیند خشک‌کردن در دمای پایین، مواد مغذی، عطر و طعم ماده حفظ می‌شود.
• افزایش ماندگاری: مواد پس از فریز درای شدن می‌توانند بدون نیاز به یخچال و در مدت طولانی نگهداری شوند.
• کاهش وزن: با حذف آب، وزن محصول به شدت کاهش می‌یابد که حمل و نقل آن را آسان‌تر می‌کند.

فریز درایرها در صنایع غذایی برای خشک‌کردن میوه‌ها، سبزیجات، قهوه و حتی مواد غذایی آماده استفاده می‌شوند. همچنین در صنایع دارویی و بیوتکنولوژی نیز برای حفظ مواد حساس و نگهداری آن‌ها در شرایط مطلوب کاربرد دارند.